Ի՞նչ է խալը, ինչո՞վ է վտանգավոր և ի՞նչ անել, եթե այն վնասվել է. բոլոր հարցերի պատասխանները վիրաբույժ Արմեն Հովհաննիսյանի հետ

Դժվար թե գտնվի մեկը, ով չունենա խալ: Խալերի առաջացման, նշանակության ու վտանգավորության մասին լեգենդներ են պտտվում: Շատ քչերը գիտեն, թե իրականում ի՞նչ է խալը, ո՞ր խալերն են վտանգավոր և, առհասարակ, ինչպե՞ս պետք է վարվել նրանց հետ: Այս հարցերով հյուընկալվեցինք Պլաստիկ վիրաբույժների ասոցիացիայի նախագահ, «Դա Վինչի» պլաստիկ վիրաբուժության և էսթետիկ բժշկության կլինիկայի ղեկավար, բ.գ.թ. Արմեն Հովհաննիսյանի մոտ:

– Բժիշկ Հովհաննիսյան, բոլորս ունենք խալեր, բայց, իրականում շատ տարբեր են դրանց մասին պատկերացումները: Ի՞նչ է խալը:

– Մաշկի վրա ցանկացած գոյացություն մարդիկ խալ են անվանում: Իրականում, բժշկական տեսանկյունից, խալը մելանոցիտներ պարունակող պիգմենտային գոյացությունն է՝ մելանոցիտների գունավորված կույտը մաշկի ինչ-որ մի կետում կամ հատվածում: Կան տարբեր գունավոր մաշկային գոյացություններ, որոնք, սակայն, զուրկ են մելանինից, օրինակ, ժողովրդական լեզվով՝ «կարմիր խալերը»: Իրականում դրանք անվտանգ (և անհրաժեշտության դեպքում) արագ ու դյուրին հեռացվող գոյացություններ են: Գոյություն ունեն տարատեսակ և տարաբնույթ խալեր՝ բնածին, ձեռքբերովի, մեծ, փոքր և այլն:

– Կարծիք կա, որ խալերը վտանգավոր են և նրանց ձեռք տալ չի կարելի: Իսկապե՞ս այդպես է:

– Մասամբ այտպես է, խալերի չափազանց քիչ քանակն է վտանգավոր: Կան, իհարկե՛, խալերից առաջացող ուռուցքներ՝ մելանոմաներ, որոնք բնույթով ամենաագրեսիվ ու վտանգավոր ուռուցքներն են: Նրանք շատ արագ են զարգանում, մեծ հակում ունեն տարածվելու, իսկ բուժման հավանականությունը նվազագույն է: 

– Հնարավո՞ր է անզեն աչքով հասկանալ, թե որ խալն է չարորակ, իսկ որը՝ ոչ:

– Միայն մասնագետի մասնագիտական աչքը կարող է տարբերել, ընդ որում՝ ոչ միշտ: Խալի ո՛չ չափսը, ո՛չ գույնը դեռ չեն խոսում նրա որակական հատկանիշների մասին: Նրանք բավականին տևական ժամանակում են փոխակերպվում չարորակի: Եթե հետևողական լինել և խալի որևէ փոփոխության դեպքում բժշկի դիմել, ապա հնարավոր կլինի խուսափել շատ բարդություններից: Խալի փոխակերպման փուլերը պետք է վերահսկվեն, որպեսզի անհրաժեշտության դեպքում քայլեր ձեռնարկվեն՝ խուսափելու չարորականալուց:

– Որո՞նք են այն նախանշանները, որ կարող են ահազանգել դիմելու բժշկին:

– Առաջին նախանշանները, որ պետք է անհանգստացնեն մեզ, խալի ձևի, գույնի ու երզրերի փոփոխությունն է: Եթե խալը կյանքի ընթացքում չի փոփոխվել կամ դանդաղ ու տարիքին զուգահեռ է մեծացել, ապա անհանգստանալու կարիք չկա: Եթե նկատում եք, որ խալը փոխում է իր ձևը, գույնը, երանգը, եզրերի կառուցվածքը, ու, մանավանդ, սկսում է վերքոտել կամ խոցոտվել , սա արդեն ահազանգ է: Խալի վնասվելու դեպքում, օրինակ՝ արյունահոսելու, խորհուրդ է տրվում առանց հապաղելու դիմել բժշկի և հեռացնել այն:

– Ովքե՞ր են զբաղվում խալերով, ո՞րն է պլաստիկ վիրաբույժի դերը:

– Խալերի հետ կապված խնդիրների դեպքում կարելի է դիմել ուռուցքաբաններին, մաշկաբաններին և պլաստիկ վիրաբույժներին: Պլաստիկ վիրաբույժների դերը պայմանավորված է խալն էսթետիկ հեռացնելու պահանջով: Նման միջամտություն կատարելու համար պլաստիկ վիրաբույժը պարտավոր է տիրապետել աբլաստիկայի կանոններին

– Ինչպե՞ս է ախտորոշվում խալը: 

– Խալն ախտորոշելու երկու մեթոդ կա՝ ինվազիվ և ոչ ինվազիվ: Ինվազիվ տարբերակի դեպքում բիոփսիայի մեթոդով խալից անջատում են մասնիկ: Այս մեթոդը չի կարող համատարած կիրառվել ու համարվել անվնաս, քանի որ արդյունքում վնասվում է խալի ամբողջականությունը, որին, ինքնստիքյան, պետք է հետևի նրա անհապաղ հեռացումը: Առհասարակ, եթե խալը վնասվում է, 2 օրվա ընթացքում անհրաժեշտ է հեռացնել: Հենց այդ պատճառով մեծ մասամբ նախապատվությունը տրվում է ոչ ինվազիվ մեթոդներին: Ներկայումս «Դա Վինչի» կլինիկայում խալերի ախտորոշումը կատարվում է «SIAscope» սարքի միջոցով: Նրա հիմքում լուսային ճառագայթներն են: Սարքի յուրօրինակությունը նրա բացարձակ անվտանգության և գրեթե 100% արդյունավետության մեջ է: Մեթոդը թույլ է տալիս մինչև 2 մմ խորությամբ սքանավորել խալը: Լույս մղելով դեպի պիգմենտային գոյացությունը՝ հնարավորություն է ընձեռվում սարքի էկրանին դիտելու խալի արտաքին տեսքը, նրա մակերեսը, արյան շրջանառությունը, ուսումնասիրելու վերնամաշկում և 2մմ խորությամբ պիգմենտի խտությունը և սպիտակուցների չափաբաժինը: Այս մեթոդի կիրառման 5 տարիների ընթացքում չի գրանցվել որևէ դեպք, որ ախտորոշումը չհամընկնի հեռացումից հետո իրականացված բջջաբանական հետազոտության արդյունքին: Մեթոդը յուրօրինակ է նաև նրանով, որ խալը չի ենթարկում ո՛չ ճառագայթման, ո՛չ ամբողջականության խախտման:

– Գնային առումով մատչելի՞ է լայն հանրությանը:

– Ախտորոշիչ միջամտության արժեքը կազմում է 20.000 ՀՀ դրամ: Ի դեպ, ուռուցքաբանների հետ համատեղ աշխատում ենք մի ծրագրի շուրջ, որի նպատակն է՝ տարվա մեջ գոնե մի քանի անգամ «Հայաստանն առանց մելանոմայի» օրեր հայտարարել, որի ընթացքում մարդիկ կկարողանան անվճար հետազոտել կասկած հարուցող խալերը:

– Խնդրե՛մ, տվեք մի քանի պրակտիկ խորհուրդներ նրանց, ովքեր խալերի հետ վարվելու մոլորություններ ունեն:

– Պետք է հետևել խալերի էվոլյուցիային, և յուրաքանչյուր, նույնիսկ չնչին, փոփոխության դեպքում դիմել բժշկի: Ըստ Մելանոմայի համաշխարհային ասցիացիայի կատարած հետազոտության արդյունքների, եթե մարդն իր կյանքի ընթացքում 3 անգամ արևայրուք է ունեցել, ապա նրա մոտ մաշկի չարորակ ուռուցք առաջանալու հավանականությունն աճում է 5-7 անգամ: Արևայրուքը կարող հանգեցնել խալի չարորականացման, այդ իսկ պատճառով այն խստիվ արգելվում է մարմնի բաց հատվածներում խալեր ունեցողներին: Պետք չէ կուրորեն հավատալ խալերի մասին համացանցում հայտնված ցանկացած տեղեկատվության, նրանք երբեմն պարզապես անհեթեթ են, ընդհուպ՝ «խալի աճը դանդաղեցնելու ժողովրդական միջոցներ»: Չի կարելի խալի վրա յոդ քսել, ինքնուրույն խալից ազատվելու փորձ կատարել, քողարկել նրան պիրսինգի, դաջվածքի կամ այլ վտանգավոր եղանակներով: Հիշեցնեմ նաև, եթե մարմնի վրա խալեր շատ կան, խորհուրդ չի տրվում սինթետիկ հագուստ կրել:

Հասցե` Երևան, Ամիրյան փող., 4/6 շենք 
Հեռախոս` +374 10 54 82 73, +374 55 54 82 73, 
Էլ. հասցե` [email protected]
Վեբ կայք` davinciclinic.am

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ