Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

 

Հիշարժան օրեր, տարեթվեր, տոներ

1827 թ. ապրիլի 7-ին անգլիացի դեղագործ Ջոն Ուոկերը վաճառեց առաջին լուցկիները իրավաբան Նիկսոնին

1827 թ. ապրիլի 7-ին անգլիացի դեղագործ Ջոն Ուոկերը վաճառեց առաջին լուցկիները  իրավաբան Նիկսոնին

Առաջին հայացքից  չկա ավելի հեշտ բան, քան լուցկիների տուփը: Բայց իրականում լուցկու ստեղծման պատմությունը բավականաչափ հետաքրքիր է: Ընդունված է, որ լուցկիների նախատիպերը չոր ճյուղերն են համարվում:

 

Դրանց օգնությամբ հին մարդիկ կրակ էին անում: Ավելի ուշ դրանց տեղը զբաղեցրեցին բնական հանքերը, որոնք ունակ էին կայծ տալու, հետո՝ հրահանը և կայծքարը: Եվ միայն չինացիները մեր թվարկության 570 թ. սկսեցին ձողիկները հագեցնել՝ ծծմբով շփման համար:


Լուցկու ծննդյան գործում շատ կարևոր դեր է խաղացել սպիտակ ֆոսֆորի բացահայտումը, որը կատարվել է Համբուրգից թոշակառու զինվոր Հեննինգ Բրանդի կողմից 1669 թ.: Նա ուսումնասիրել է այն ժամանավա հայտնի ալքիմիկոսների աշխատանքները՝ ոսկի ստանալու մտադրությամբ: Սակայն փորձերի արդյունքում պատահմամբ ստացվեց ինչ-որ պարզ փոշի, որն ուներ լուսավորելու զարմանալի հատկություն: Բրանդը այն կոչեց «ֆոսֆոր» (հունարենից թարգմանաբար նշանակում է «լուսակիր»):


Անգլիացի դեղագործ Ջոն Ուոկերը, ինչպես դա հաճախ է լինում, դա հայտնագործեց միանգամայն պատահական: 1826 թ.  նա, քանի որ դեղագործ էր, խառնում էր քիմիկատները փայտիկի օգնությամբ: Այդ փայտի վերջում ձևավորվեց չորացած կաթիլ: Այն հեռացնելու համար նա հարվածեց փայտիկով հատակին: Կրակ դուրս եկավ: Սկսեց փորձարկել և… 1827 թ. ապրիլի 7-ին տեղի ունեցավ առաջին կոմերցիոն գործարքը: Ուոկերը Նիկսոն իրավաբանին վաճառեց առաջին լուցկիները:


Սակայն Ուոկերը, որը ցուցադրում էր իր բացահայտումը անխտիր բոլորին, ժամանակ չգտավ այն արտոնագրելու: Իսկ ահա Սեմուել Ջոնս անունով երիտասարդը, որը մի անգամ ներկա էր այդ ցուցադրությանը, գիտակցեց հայտնագործության շուկայական արժեքը: Նա լուցկիներն անվանեց «լյուցիֆերչիկներ» և սկսեց դրանք վաճառել տոննաներով, չնայած նրան, որ «լյուցիֆերչիկների» հետ կապված էին որոշ խնդիրներ՝ նրանք վատ էին բուրում և այրման ժամանակ կայծերի ամպեր էին սփռում  շուրջկողմ:


1847 թ. վիեննացի քիմիկոս Շրետերը բացահայտում կատարեց՝ լուցկիներն «անվտանգ» դարձնելով: Շրետերը ստացավ «կարմիր» ֆոսֆոր, որը թունավոր չէր: Հաջորդ տարի արդեն լուցկիների գլխիկների կազմի մեջ ներառվեց ծծումբ, բերտոլետյան աղ, մանգանի պերօքսիդ և սոսինձ: Իսկ «լյուցիֆերչիկների» թողարկումն աստիճանաբար դադարեցվեց:


1910 թ. Դայմոնդ Մատչ ամերիկյան ընկերությունը առաջինը ստացավ առողջության համար անվտանգ լուցկիների արտոնագիր: Այդ հայտնագործության կարևորությունն այնքան մեծ էր, որ ԱՄՆ նախագահ Ուիլյամ Տաֆտը հրապարակայնորեն դիմեց արտոնագրի տերերին և խնդրեց նրանց հրաժարվել հեղինակային իրավունքներից: Ընկերությունը համաձայնվեց և 1911 թ. հունվարի 28-ին հրաժարվեց իր հայտնագործության բոլոր իրավունքներից: Այդ պատճառով այսօր լուցկիները  փաստացիորեն պատկանում են բոլորին:


Լուցկիները Ռուսաստան հասան XIX դարի 30-ականներին: Քիչ ավելի ուշ հայտնվեցին առաջին լուցկու տուփերը, սկբում դրանք փայտից էին, հետո՝ թիթեղյա: Արդեն այն ժամանակ տուփերին սոսնձում էին էտիկետներ: Վերջինս իր մեջ ո´չ միայն ինֆորմացիա էր պարունակում, այլև զարդարում էր լուցկիները: Դա բերեց նաև կոլեկցիա կազմելու՝ ֆիլումենիայի հանդես գալուն:

Սկզբնաղբյուր. calend.ru
Թարգմանությունը. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Loading...
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Կարդացեք նաև

Հունվարի 6-ը Քրիստոսի Ծննդյան և Աստվածահայտնության տոնն է Հայաստանում
Հունվարի 6-ը  Քրիստոսի Ծննդյան և Աստվածահայտնության տոնն է Հայաստանում

Հունվարի 6-ին Հայկական Առաքելական եկեղեցին նշում է Աստվածահայտնության և  Հիսուս Քրիստոսի ծննդյան տոները, որոնք սահմանված են ի հիշատակ Հիսուս Քրիստոսի Ծննդյան և Մկրտության իրադարձությունների...

Ամեն ինչ տոն օրերի մասին
ՍՈՒՐԲ ԾՆՈՒՆԴ
ՍՈՒՐԲ ԾՆՈՒՆԴ

Ինչո՞ւ են քրիստոնեական եկեղեցիները Հիսուս Քրիստոսի ծննդյան օրը տարբեր օրերի նշում: Հայ Առաքելական Ս. Եկեղեցին Հիսուս Քրիստոսի Ս. Ծննդյան տոնը նշում է հունվարի 6-ին: Կաթոլիկ եկեղեցին այդ տոնը նշում է...

Ամեն ինչ տոն օրերի մասին
1985 թ. հունվարի 4-ին Լոնդոնում աշխարհում առաջին գեստացիոն փոխնակ մորից աղջիկ է ծնվել
1985 թ. հունվարի 4-ին Լոնդոնում աշխարհում առաջին գեստացիոն փոխնակ մորից աղջիկ է ծնվել

Նույնիսկ ամենահին ժամանակներում մարդիկ երազում էին սերնդի շարունակության մասին, և, չնայած այն ժամանակ անբուժելի անպտղությանը, ձգտում էին ցանկացած ճանապարհով երկար սպասված ժառանգների լույս աշխարհ գալուն...

Հունվարի 4-ին ծնվել է ֆրանսիացի մանկավարժ, կույրերի այբուբենի հեղինակ Լուի Բրայլը
Հունվարի 4-ին ծնվել է ֆրանսիացի մանկավարժ, կույրերի այբուբենի հեղինակ Լուի Բրայլը

Լուի Բրայլի անունը բոլոր նրանց, ովքեր կորցրել են իրեն տեսողությունը, հայտնի է և հարգված: Ի վերջո, այս մարդը կույրերին զարգանալու, կարդալու, նոտաներով երաժշտություն նվագելու հնարավորություն է տվել...

1985 թ. հունվարի 4-ին Լոնդոնում ծնվել է աղջիկ` աշխարհում առաջին գեստացիոն սուրոգատ մորից
1985 թ. հունվարի 4-ին Լոնդոնում ծնվել է աղջիկ` աշխարհում առաջին գեստացիոն սուրոգատ մորից

Անգամ վաղ անցյալում մարդիկ երազում էին ցեղի շարունակության մասին, ձգտում էին ցանկացած ճանապարհով ունենալ երկար սպասված ժառանգներին: Առաջին սուրոգատ մայրը հայտնվել է Քրիստոսի ծննդից 2000 տարի առաջ...

Ինչպե՞ս էին նշում Ամանորը հին աշխարհում
Ինչպե՞ս էին նշում Ամանորը հին աշխարհում

Նոր տարին տոնելու ավանդույթը գալիս է հնագույն ժամանակներից: Այդ ավանդույթների մի մասը փոխառել են տարբեր ժողովուրդներ: Հին Եգիպտոսում Նոր տարին նշում էին Նեղոսի հեղեղումների ժամանակ, երբ դուրս էր գալիս Սիրիուս սրբազան աստղը...

Ամեն ինչ տոն օրերի մասին
Դեկտեմբերի 27-ին ծնվել է ֆրանսիացի մանրէաբան և քիմիկոս Լուի Պաստերը
Դեկտեմբերի 27-ին ծնվել է ֆրանսիացի մանրէաբան և քիմիկոս Լուի Պաստերը

Լուի Պաստերը՝ ժամանակակից մանրէաբանության և իմունոլոգիայի հիմնադիրը, ծնվել է 1822 թ. դեկտեմբերի 27-ին ֆրանսիական Դոլ գյուղում: Նա քոլեջում հաջողությամբ ավարտեց իր ուսումն ու ընդունվեց Բարձրագույն դպրոց...

Դեկտեմբերի 25-ը Քրիստոսի ծնունդը` արևմտյան քրիստոնյաների մոտ
Դեկտեմբերի 25-ը Քրիստոսի ծնունդը` արևմտյան քրիստոնյաների մոտ

Սուրբ Ծնունդը համարվում է մեծ տոն, որը հաստատվել է ի հիշատակ Հիսուս Քրիստոսի ծննդյան` Բեթղեհեմում: Քրիստոսի ծնունդը քրիստոնեական կարևորագույն տոներից է և դարջել է պետական տոն աշխարհի ավելի քան 100 երկրներում: Դեկտեմբերի 25-ին Քրիստոսի ծնունդը նշում են ոչ...

Ամեն ինչ տոն օրերի մասին
Դեկտեմբերի 25-ը` Լյութերանական Ծնունդ
Դեկտեմբերի 25-ը` Լյութերանական Ծնունդ

Հիսուս Քրիստոսի ծնունդը ամենակարևոր քրիստոնեական տոներից մեկն է: Տոնի հիմքում  Բեթղեհեմ քաղաքում Մարիամ Աստվածածնի կողմից Փրկիչ Հիսուս Քրիստոսի Ծնունդն է: Տոնը նշում են և՛ կաթոլիկները, և՛ ուղղափառները...

Ամեն ինչ տոն օրերի մասին
Դեկտեմբերի 25-ը Ուղղափառների Սուրբ Ծնունդն է՝ ըստ Նորյուլիանական օրացույցի
Դեկտեմբերի 25-ը Ուղղափառների Սուրբ Ծնունդն է՝ ըստ Նորյուլիանական օրացույցի

Հիսուս Քրիստոսի Ծննդյան օրը քրիստոնեական ամենակարևոր տոներից է: Այդ օրը՝ դեկտեմբերի 25-ին, Ծնունդը նշում են ոչ միայն արևմտյան, այլև աշխարհի ուղղափառ եկեղեցիների մի ողջ համակարգ, ովքեր XX դարի 20-ականներին ընդունել են Նորյուլիանական օրացույցը...

Ամեն ինչ տոն օրերի մասին
Սուրբ Ծնունդ. աստվածային ճանապարհ դեկտեմբերի 25-ից մինչև հունվարի 6-ը
Սուրբ Ծնունդ. աստվածային ճանապարհ դեկտեմբերի 25-ից մինչև հունվարի 6-ը

Հայ առաքելական եկեղեցին Հիսուս Քրիստոսի Ս. Ծննդյան օրը նշում է հունվարի 6-ին, իսկ կաթոլիկ եկեղեցին՝ դեկտեմբերի 25-ին: Մինչև IV դարը բոլոր քրիստոնյաները Սուրբ Ծնունդը նշել են հունվարի 6-ին...

Ամեն ինչ տոն օրերի մասին Սալուտեմ 4.2021
Դեկտեմբերի 22-ին ծնվել է ռուս սրտային վիրաբույժ, գիտնական և բժշկական գիտության կազմակերպիչ Լեո Բոկերիան
Դեկտեմբերի 22-ին ծնվել է ռուս սրտային վիրաբույժ, գիտնական և բժշկական գիտության  կազմակերպիչ Լեո Բոկերիան

Բոկերիան աշխարհի այն քիչ սրտավիրաբույժների շարքին է դասվում, ովքեր կատարում են սրտի հետ կապված վիրահատությունների հայտնի արսենալ՝ ամենատարբեր ախտահարումների դեպքում: Վիրահատություններից շատերն այսօր աշխարհում չունեն...

Դեկտեմբերի 22-ին ծնվել է ռուս ռազմական բժիշկ, ռուսական համաճարակաբանության հիմնադիր Դանիել Սամոյլովիչը
Դեկտեմբերի 22-ին ծնվել է ռուս ռազմական բժիշկ, ռուսական համաճարակաբանության հիմնադիր Դանիել Սամոյլովիչը

Դանիել Սամոյլովիչ ծնվել է 1744 թ. դեկտեմբերի 22-ին Յանովկա գյուղում, քահանայի ընտանիքում: Մեծ բժշկի ազգանունը ծնվելու ժամանակ եղել է Սուշկովսկի, սակայն Կիևի հոգևոր ակադեմիա ընդունվելիս ազգանունը փոխելու...

Դեկտեմբերի 20-ը՝ Մայրիկի գիշեր
Դեկտեմբերի 20-ը՝ Մայրիկի գիշեր

Մայրիկի գիշերը  գիշերն է ձմեռային արևադարձից առաջ: Դա տարվա վերջն է: Տարեկան ամբողջ աշխատանքն ավարտված է, ամբարը լիքն է: Եկել է ժամանակը հանրագումարի և աստվածներին ու ընտանեկան հոգիներին շնորհակալություն հայտնելու` ամբողջ...

2000 թ. դեկտեմբերի 20-ին 12 տարի առաջ Մեծ Բրիտանիայի պառլամենտը հավանություն տվեց կլոնավորմանը բացառապես բժշկական նպատակներով
2000 թ. դեկտեմբերի 20-ին 12 տարի առաջ Մեծ Բրիտանիայի պառլամենտը հավանություն տվեց կլոնավորմանը  բացառապես բժշկական նպատակներով

2000 թ. դեկտեմբերի 20-ին Մեծ Բրիտանիայի լորդերի պալատը հավանություն տվեց օրինագծին, որը թույլ էր տալիս օգտագործել մարդու կլոնավորված սաղմերը բժշկական նպատակներով: Կողմ քվեարկեցին ազգային պառլամենտի վերին պալատի 212 անդամներ, դեմ՝ 92...

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ