Թուլամտությունը մարդու իմունային անբավարարության վիրուսով (ՄԻԱՎ) պայմանավորված հիվանդությունների ժամանակ որևէ յուրահատուկ նշան չի ցուցաբերում։ Այն ախտորոշվում է, երբ թուլամտության բնորոշ չափանիշներից համապատասխան վիճակը դրսևորվում է առանց որևէ այլ մարմնական հիվանդության կամ վիճակի, սակայն առկա է ՄԻԱՎ-ը, որով և կարելի է բացատրել այդ թուլամտության կլինիկական պատկերները։

Մարդու իմունային անբավարարության վիրուսը (ՄԻԱՎ) կարող է անմիջականորեն ախտահարել նյարդային համակարգը, գլխուղեղը, առաջացնելով միելոպաթիա և նևրոպաթիա, որոնք, իրենց հերթին, առաջացնում են թուլամտություն, անձի խանգարումներ, փսիխոզներ և դեպրեսիաներ։ Վիրուսը կարող է հայտնաբերվել արյան մեջ, արցունքներում, թքի մեջ, ողնուղեղային հեղուկում։ Հիվանդությունը, որն առաջանում է այդ վիրուսից, կոչվում է ձեռքբերովի իմունային անբավարարության համախտանիշ (ՁԻԱՀ)։

Համարվում է, որ ՁԻԱՀ-ով հիվանդների 10%-ի շրջանում առկա են հոգեախտաբանական և նյարդային խանգարումներ և հիվանդության զարգացման հետ մեկտեղ այդ ախտանիշները դիտվում են արդեն մինչև 60%-ի շրջանում։

ՁԻԱՀ-ով վարակված հիվանդների մոտ ձևավորվում է էնցեֆալոպաթիա, որն էլ սկիզբ է դնում թուլամտության աստիճանական զարգացմանը։ Այս կամ այն աստիճանի թուլամտություն ձևավորվում է ՁԻԱՀ-ով հիվանդների շուրջ 60%-ի շրջանում։

Թուլամտությունն այս դեպքում բնորոշվում է մոռացկոտությամբ, դանդաղկոտությամբ, ցրվածությամբ, խնդիրներ լուծելու դժվարությամբ, կարդալու, հասկանալու դժվարությամբ։ Էնցեֆալոպաթիան բերում է գլխացավերի, քնկոտության, ընդհանուր հյուծվածության։ Հիվանդները դառնում են անտարբեր, պասիվ, նվազում է վերջիններիս նախաձեռնությունը։ Աստիճանաբար դառնում են ինքնամփոփ, մեկուսանում են միջավայրից, երբեմն ցուցաբերում են ճակատային բլթին հատուկ ապարգելակվածություն։ Թեթև կոգնիտիվ խանգարումներից զատ բավականին հաճախ են դիտվում այլ հոգեախտաբանական վիճակներ՝ աֆեկտիվ, զառանցանքային։ Հաճախ ի հայտ են գալիս ագնոստիկ խանգարումներ (աֆազիա), հիշողության թուլացում։

Հիվանդները գիտակցում են իրենց տկարությունը, ինչի հետևանք է վերջիններիս ֆրուստրացիան, տագնապայնությունը և «կատաստրոֆիկ ռեակցիաները»։

Հնարավոր են նաև սոմատիկ և նյարդաբանական խանգարումներ՝ դող, շարժողական գրգռվածություն, ռեֆլեքսների ուժեղացում, ատաքսիա, ակնաշարժական խանգարումներ։

Սովորաբար, ՁԻԱՀ-ով պայմանավորված թուլամտությունը զարգանում է արագ (մի քանի շաբաթվա կամ ամսվա ընթացքում)՝ հասնելով համընդհանուր թուլամտության, մարազմի և մահվան։

 Թուլամտության կառուցվածքային հիմքն են կազմում գլխուղեղի ատրոֆիան, ուղեղի փորոքների մեծացումը (լայնացումը), պարենխիմայի վակուոլացումը, ողնուղեղի միելոպաթիան և այլն։

Հոգեբուժություն
Ս.Հ. Սուքիասյան, Ս.Պ. Մարգարյան
Տեղեկատվություն:  med-practic.com