Պատմության էջերից
Պաղպաղակի ստեղծման պատմությունից, որտեղ դեր ունեն նաև հայերը. Սալուտեմ ամսագիր №2
Հնագույն ժամանակներում մարդիկ փնտրում էին թարմացնող միջոցներ, որոնք կօգնեին դիմակայել ամառվա շոգին։ Պաղպաղակի ինքնատիպ «նախորդներն» էին մրգային հյութերը՝ խառնված ձյան կամ սառցի հետ, որոնք հայտնի էին հին Արևելքում։ Չինաստանում մրգային հյութերը սառեցնում էին դեռ 3000 տարի առաջ։ Այնուհետև նմանատիպ թարմացնող միջոցներ սկսեցին պատրաստել արաբները, հնդիկները և պարսիկները։
Ալեքսանդր Մակեդոնացին Պարսկաստան և Հնդկաստան կատարած հայտնի արշավների ժամանակ, վատ տանելով շոգը, մրգահյութերն ընդունում էր ձյան հետ։ Մ.թ.ա. IV դարում Հիպոկրատը սովորեցնում էր կիրառել սառեցված ըմպելիք։ Հռոմի կայսր Ներոնի դաստիարակ Սենեկան նախատում էր հռոմեացիներին սառեցված մրգահյութերի չարաշահման համար։
ХIII դարում վենետիկցի ճանապարհորդ Մարկո Պոլոն Չինաստանից իր հետ պաղպաղակի պատրաստման բաղադրատոմսեր բերեց։ Պաղպաղակը հիացմունք առաջացրեց և դարձավ պալատականների ամենասիրելի ուտեստներից մեկը։ Պաղպաղակի բաղադրատոմսերը գաղտնագրված էին, գաղտանզերծումը սպառնում էր մահապատժով։ Չորս հարյուր տարի պաղպաղակի պատրաստման եղանակը գաղտնի էր պահվում։ 1660 թ. իտալացի Ֆրանչեսկո Պրոկոպիոն պաղպաղակի վաճառակետ է բացում Փարիզում։ Այդ նույն տեղում այսօր էլ գործում է սրճարան, որտեղ պաղպաղակ են վաճառում։ Նոր քաղցրեղենն արագորեն գրավում է փարիզեցիների սիրտը։ Տասնվեց տարի հետո Փարիզում ձևավորվում է պաղպաղակ արտադրողների առաջին կորպորացիան, որին այն ժամանակ անվանում էին լիմոնադյե:
Մինչև ХVIII դարի կեսերը պաղպաղակը վաճառում էին միայն ամռանը։ Պրոկոպիոյի իրավահաջորդը՝ լիմոնադյե դե Բրյուիսոն, 1750 թվականից սկսեց պաղպաղակ պատրաստել ամբողջ տարվա ընթացքում։ Պաղպաղակ պատրաստելու նրա բաղադրատոմսն արդեն մոտ էր ժամանակակից բաղադրատոմսերին (սերուցքին ավելացնում էին շաքար, ձվի սպիտակուց, վանիլին, աղ)։
Սովորաբար, պաղպաղակը վաճառում էին թղթե, ապակյա կամ մետաղյա բաժակներով, որոնք հետո վերադարձվում էին վաճառողին։ Սակայն դա հակահիգիենիկ էր, դրանից բացի, գնորդները հաճախ չէին վերադարձնում ինքնատիպ տարաները։
20-րդ դարի հայտնի գործարար Ալեք Մանուկյանը հայտնի էր իր բարեգործական գործունեությամբ՝ ի շահ հայ ժողովրդի։ Նրա անունով փողոցներ կան Երևանում, Դետրոյթում, Մոնրեալում: Սակայն քչերը գիտեն, որ պաղպաղակի վաֆլե կոները Ալեք Մանուկյանի երևակայության արդյունքն են՝ իրականություն դարձած։
Վաֆլե կոները ձեռքով էին փաթաթվում մինչև 1912 թվականը, երբ, ըստ պատմաբանների պնդման, Ֆրեդերիկ Բրուքմանը ստեղծեց նման կոների գլանման մեքենա։ Արդեն 1923 թվականին պաղպաղակի համար բաժակների պատրաստման սարք ստեղծողին՝ մեր հայրենակից Հարրի Թաթոսյանին (ԱՄՆ), տրվեց ԱՄՆ արտոնագիր` պաղպաղակների կոների փաթաթման սարքի համար, իսկ 1924 թ. Կարլ Թեյլորը արտոնագրեց մեկ այլ մեքենա, որն աշխատում էր վաֆլիի թխման ավտոմատ սարքի հետ համատեղ ու տաք վաֆլիից փաթաթում էր կոներ՝ ընթացքում սառեցնելով դրանք։
«Սննդամթերքի գաղտնիքները»
Եվստինգեև Գ.Մ., Լիվշից Յու.Ա., Սինգաևսկի Օ.Ն.
http://pskovlib.ru
«ՍԱԼՈՒՏԵՄ» առողջ ապրելակերպի ամսագիր
Պետական գրանցման համար․ 211․200․00969
[email protected]
+(374) 91 64 10 15
+(374) 98 79 15 15
Կարդացեք նաև
Գեյլ Բորդենը ծնվել է 1801 թ. նոյեմբերի 9-ին Նյու-Յորք նահանգում (ԱՄՆ): Իր աշխատանքային ուղին սկսել է Տեխաս նահանգում հողաչափ աշխատելով՝ ստեղծելով Գալվեստոն քաղաքի քաղաքաշինական պլանը, այնուհետև...
118 տարի առաջ գերմանացի ֆիզիկոս Վիլհելմ Ռենտգենը՝ Վյուրցբուրգյան համալսարանի (Բավարիա) պրոֆեսորը և ռեկտորը, համալսարանական լաբորատորիայում միայնակ փորձարկումներ իրականացնելիս...
Ալբրեխտ Հալլերը ծնվել է 1708 թ. հոկտեմբերի16-ին Բերնում: Սկզբում սովորել է Տյուբինգենյան, այնուհետև Լոնդոնյան համալսարաններում: 1727 թ.ն Հալլերը դարձավ բժշկական գիտությունների թեկնածու: Բժշկության բնագավառում մեկ տարի...
Իվան Միխայիլի Սեչենովը ծնվել է 1829թ. օգոստոսի 13-ին այժմյան Նիժնի Նովգորոդ շրջանի Սեչենովո գյուղում: 1848 թ. ավարտել է Պետերբուրգի Գլխավոր ճարտարագիտական դպրոցը և 1856 թ. Մոսկովյան համալսարանի...
Ջոզեֆ Դոլթոն Հուկերը ծնվել է 1817 թ. հունիսի 30-ին՝ Հեյլսուորտում: Նրա առաջին ուսուցիչը հենց իր հայրը՝ Վիլյամ Հուկերը դարձավ: Ջոզեֆը՝ 7 տարեկանից սկսած, Գլազգոյի համալսարանում նրա դասախոսություններն էր լսում...
Տեղային արհեստանոցում աշխատելով՝ Կրիստոֆեր Շոուլզը և նրա գործընկեր Կարլոս Գիդդենը գրքի էջերի հաջորդաբար համարակալման համար սարքավորում հնարեցին: Այս հասարակ հարմարանքից էլ սկիզբ է առել...
«20-րդ դարի ժանտախտ» համարվող հիվանդությունն առաջին անգամ հայտնաբերվել է 1981 թ. ԱՄՆ-ում: Բժիշկներին շատ անհանգստացրեց թոքաբորբով հիվանդացող երիտասարդների թվի խիստ աճը, ինչը...
Գերման Հագենը ծնվել է 1817 թ. մայիսի 30-ին Կենիգսբերգում (այժմյան Կալինինգրադ): Նա իր կարիերան սկսել է 1836 թ. Կենիգսբերգի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետ ընդունվելուց հետո...
Մայիսի 29-ը առողջ մարսողության համաշխարհային օրն է (World Digestive Health Day), որը սահմանվել է համաշխարհային աղեստամոքսային կազմակերպության նախաձեռնությամբ (World Gastroenterology Organisation, WGO)...
Յուրաքանչյուր տարի, մայիս ամսվա երրորդ կիրակի օրն ընդունված է հիշել այն մարդկանց, որոնք մահացել են ՁԻԱՀ-ից: Սա արվում է ՁԻԱՀ-ով հիվանդ և ՄԻԱՎ վարակակիր մարդկանց խնդիրների վրա միջազգային հանրության ուշադրությունը գրավելու և այս հիվանդության հետագա...
Թոմաս Ջոնստոն Լիփթոնը ծնվել է 1850թ. մայիսի 10-ին Գլազգոյում (Շոտլանդիա): Արդեն հինգ տարեկան հասակում նա օգնում էր իր հորը նպարեղենի խանութում, իսկ երբ նրա եղբայրը և քույրը մահացան, նա ստիպված...
Անդրե Միշել Լվովը ծնվել է 1902թ. մայիսի 8-ին ֆրանսիական Էլե-լյո-Շատո գյուղում, ռուսական ծագում ունեցող մտավորական հրեայական ընտանիքում: 1922թ. նա ընդունվել է Պաստերյան ինստիտուտ, սովորել է աշխարհահռչակ ֆրանսիացի...
Ռուսաստանի ամենահին և ամենահայտնի համալսարանը Մոսկվայի Մ. Վ. Լոմոնոսովի անվան ռուսական համալսարանն է: Այն հիմնադրվել է 1755թ., նշանավոր գիտնական-հանրագիտարանագետ, առաջին ռուս ակադեմիկոս...
Զիգմունդ Ֆրեյդը ծնվել է 1856թ. մայիսի 6-ին Ֆրեյբուրգ մորավյան քաղաքում, բուրդ վաճառողի ընտանիքում: 1860թ. նրա ընտանիքը տեղափոխվել է Վիեննա, որտեղ Զիգմունդը գերազանց ավարտել է ավագ դպրոցը և դարձել...
Ջեյկոբ Լևին Մորենոն ծնվել է 1889թ. մայիսի 6-ին Բուխարեստում (Ռումինիա), իսպանացի հրեաների ընտանիքում, նա վեց` ավելի ուշ ծնված եղբայրներց և քույրերից ավագն էր...
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
- Ժողովրդական դեղամիջոցներ
- Հղիություն. 4-րդ ամիս
- Հղիություն. 7-րդ ամիս
- Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
- «Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
- Հղիություն. 6-րդ ամիս
- Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
- Ամուսնական առաջին գիշերը
- Ընկերության մասին
- Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
- Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
- Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
- Դդում
- Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
- Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
- Սեռական գրգռում
- Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
- Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
- Չիչխանի օգտակար հատկությունները
- Հղիություն. 1-ին ամիս
- Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
- Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
- Դիմակներ` մազերի համար
- Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
- Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
- Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
- Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
- Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
- Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
- Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
- Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
- Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
- Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
- ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
- Իրիդիոսքրինինգ
- Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն