Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 1-4.2006 (25-28)
Օրթոդոնտիկ հիվանդների մոտ կարիեսի կանխարգելման նպատակով Bifluorid 12 ֆտոր-լաքի ազդեցության կլինիկական դիտարկումների արդյունքները
Բանալի բառեր. օրթոդոնտիա, կարիես, Bifluorid 12 ֆտոր-լաք
Ներածություն. Օրթոդոնտիան ստոմատոլոգիայի համեմատաբար նոր ճյուղ է, որը բուռն զարգանում է վերջին մի քանի տասնամյակների ընթացքում: Այս զարգացումն իր հերթին առաջ է բերում բազմաթիվ հարցեր, որոնք պահանջում են համապատասխան լուծումներ: Այս հարցերը վերաբերում են ինչպես առանձին վերցված օրթոդոնտիային, այնպես էլ ընդհանուր ստոմատոլոգիայի պրոբլեմներին: Այսօր օրթոդոնտիայի առջև ծառացած լրջագույն հարցերից մեկը կարիեսի կանխարգելումն է: Առավել մեծ վտանգ են ներկայացնում անշարժ օրթոդոնտիկ սարքերի կիրառման ժամանակ բուժվողի կողմից բերանի խոռոչի հիգիենայի կանոններին չհետևելու արդյունքում առաջացած կարիոտիկ ախտահարումները: Սա բերում է նրան, որ օրթոդոնտիկ բուժման շնորհիվ ստացված դրական էսթետիկ արդյունքը տուժում է առաջացած սպիտակ բծերի կամ կարիեսի առավել խորը ախտահարումների հետևանքով:
Տարբեր երկրներում կատարված և տպագրված բազմաթիվ ուսումնասիրություններ դեռ վերջնական պատասխան չեն տվել այն հարցին, թե ինչպես առավել արդյունավետորեն պաշտպանել օրթոդոնտիկ հիվանդներին կարիեսի զարգացման վտանգից [1,4-9]: Մեր կողմից ուսումնասիրված տպագիր աշխատանքներում չի գտնվել նմանատիպ հետազոտություն, որը անցկացվել է ՀՀ-ում:
Հեղինակները նախաձեռնել են տվյալ կլինիկական հետազոտությունը` բրեկետ համակարգի միջոցով բուժվողների համար կարիեսի կանխարգելման արդյունավետ մեթոդ գտնելու նպատակով:
Նյութը և մեթոդները
Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ մի շարք գիտական աշխատանքներ, որոնք տպագրվել են արտասահմանում, թույլ են տալիս ենթադրել, որ առավել հավանական կարիեսի կանխարգելման միջոցը, որը կարող է շահավետ լինել նման հիվանդների համար, մասնագետ օրթոդոնտի կողմից ֆտորիդներ պարունակող միջոցերի կիրառումն է [3,5,6], որոշվեց փորձարկել այսօր հայրենական շուկայում առկա և մատչելի ֆտոր-լաքի` Bifluorid 12-ի (Voco., Germany) ազդեցությունը և ազդեցության չափը վերոնշյալ նպատակին հասնելու համար: Մեր կողմից բուժվող 45 հիվանդների մոտ կատարվել է ատամների էմալի ախտահարման և բերանի խոռոչի հիգիենայի նախնական գնահատում (ատամների ընդհանուր քանակը` 876): Այդ նպատակով հաշվվել է բուժվողների մոտ առկա սպիտակ բծերի քանակը և որոշվել է Green-Vermillion-ի կամ OHI-S ինդեքսի ձևափոխված տարբերակը [2]: Ձևափոխումը վերաբերում է նրան, որ 16, 26, 36 և 46 ատամների փոխարեն հետազոտվել են 15, 25, 35 և 45 ատամները այն պատճառով, որ առաջին մոլյարները գտնվում են օրթոդոնտիկ օղակների տակ և հնարավոր չէ որոշել նրանց վրա փառի առկայությունը և քանակը: Ինդեքսի հեղինակների կողմից առաջարկված 11 և 31 ատամների հետ մեկտեղ ուսումնասիրվել են նաև 21 և 41 ատամները, որպեսզի ատամնաշարերի աջ և ձախ կողմերը հավասարապես ներկայացված լինեն:
Միջամտության արդյունավետությունը որոշելու նպատակով օգտագործվել է այսպես կոչված կես-բերանի (split-mouth) մեթոդը, որի ժամանակ նույն հիվանդի ատամների մի կեսի վրա կատարվում է միջամտություն (խումբ I), իսկ մյուս կեսը հանդիսանում է հսկիչ (խումբ II): Այս մեթոդը հնարավորություն է տալիս հասնել երկու խմբերի առավելագույն նմանության, քանի որ նույն անձը հանդիսանում է և’ միջամտության, և’ հսկիչ խմբի անդամ:
Անմիջապես բրեկետների ամրացումից հետո, միջամտության խմբի բոլոր ատամների բրեկետի հիմքին հարող մակերեսը մշակվել է ֆտոր-լաքով: Հակառակ կողմի ատամները թողնվել են չմշակված: Ֆտոր-լաքով կրկնակի մշակումը իրականացվել է յուրաքանչյուր երեք ամիսը մեկ` բուժման կուրսի կամ հետազոտության ամբողջ ընթացքում: Վերոնշյալ ինդեքսները կրկնակի հաշվարկվել են բուժման կամ հետազոտության ժամկետի ավարտին: Դիտարկման ժամանակը առանձին հիվանդների մոտ տատանվել է 12-24 ամիս:
Արդյունքները և նրանց քննարկումը
Ինդեքսների նախնական տվյալների համեմատությունը երկու խմբերում էլ ցույց է տվել որոշակի վատթարացում: Սակայն միջամտության խմբի մոտ գրանցվել է կարիեսի կանխարգելման առումով առավել բարենպաստ արդյունքներ: Ստացված տվյալները մշակվել են ըստ Ստյուդենտի հավաստիության թեստի և հաստատվել է, որ վերլուծության արդյունքները վիճակագրորեն հավաստի են (p
Նմանատիպ արդյունք է ստացվել նաև Green-Vermillion-ի ինդեքսի ուսումնասիրության արդյունքում: Երկու խմբերում էլ նկատվել է բերանի խոռոչի հիգիենիկ վիճակի վատթարացում, սակայն միջամտության խմբում տարբերությունը, համեմատած հսկողական խմբի հետ, ավելի փոքր է եղել (p
Եզրակացություն. Այսպիսով, պրակտիկ օրթոդոնտներին խորհուրդ է տրվում կիրառել առաջարկված մեթոդը` բրեկետ համակարգով բուժվողների մոտ կարիեսի զարգացումը կանխելու նպատակով: Այս մեթոդի կիրառումը կարևորվում է նաև նրանով, որ տվյալ դեպքում դրական արդյունքի ստացումը պահանջում է բուժվողի նվազագույն համագործակցություն: Սա թույլ է տալիս հասնել հաջողության նույնիսկ այն դեպքերում, երբ բուժվող երեխաները չեն հետևում հիգիենայի վերաբերյալ բժշկի տված խորհուրդներին: Հաշվի առնելով այն դիտարկումը, որ փոքր տարիքային խմբերում (11-15տ.) սպիտակ բծերի առաջացումը առավել հաճախակի է` խորհուրդ է տրվում այդ տարիքի երեխաների բուժման ժամանակ նախապատվությունը տալ շարժական սարքերով բուժմանը, առավել ևս որ այս տարիքի երեխաների մոտ դեռ շարունակվում է ծնոտի աճը, ինչը նպաստավոր պայմաններ է ստեղծում շարժական սարքերով դրական արդյունքի հասնելու համար:
Գրականություն
-
Володатски М.П., Христофорандо Ю.Д. Профилактика кариеса зубов при ортодонтическом лечении. М., Стоматология, 1989, 68(6), с. 63–66.
-
Кузьмина Э.М. Профилактика стоматологических заболеваний. М., МГМСУ, 2001. с. 39–41.
-
Кузьмина Э.М., Смирнова Т.А. Фториды в клинической стоматологии. М., МГМСУ, 2001, с. 27– 32.
-
Простакова Т.Б. Эффективность профессиональной гигиены полости рта в профилактике заболеваний пародонта у детей с дизокклюзиями. Дисс. … канд. мед. наук. М., ММСИ, 1994.
-
Benson P.E., Parkin N., Millett D.T., Dyer F.E., Vine S., Shah A. Fluorides for the prevention of white spots on teeth during fixed brace treatment, Cochrane Database Syst. Rev., 2004, N3, CD003809.
-
Bowman S.J. Use of a fluoride varnish to reduce decalcification, J. Clin. Orthod., 2000, v. 34, p. 377–379.
-
Chadwick B.L. Products for prevention during orthodontics, Br. J. Orthod., 1994 Nov, v. 21, N 4. p. 395-398.
-
Lehman R., Davidson C.L., Duijsters P.P. In vitro studies on susceptibility of enamel to caries attack after orthodontic bonding procedures, Am. J. Orthod., 1981 Jul, v. 80, N 1, p. 61-72.
-
Mitchell L. Decalcification during orthodontic treatment with fixed appliances: an overview, Br. J. Orthod., 1992, v. 19, p. 199–205.
Կարդացեք նաև
Բանալի բառեր. օբստուկտիվ ազոոսպերմիա (ՕԱ), անպտղություն, վարիկոցելե, օգնող ռեպրոդուկտիվ տեխնոլոգիաներ (ՕՌՏ)
Ներածություն: Օբստրուկտիվ ազոոսպերմիան (ՕԱ) դա էակուլյատում և հետէակուլյացիոն մեզում սպերմատոզոիդների և սպերմատոգենեզի բջիջների բացակայությունն է` պայմանավորված սերմնատար ուղիների երկկողմանի օբստրուկցիայով: Անպտղության բոլոր պատճառների մեջ` այդ թվում նաև կանացի և չպարզաբանված բնույթի, ՕԱ-ն կազմում է մոտ 1,5% [16]: Իր պատճառագիտությամբ և բուժման առանձնահատկություններով ՕԱ-ն արական անպտղության մյուս պատճառների մեջ ունի առանձնահատուկ տեղ...
Բանալի բառեր. կարծրամաշկություն, համախտանիշ, դասակարգում
Համաձայն ժամանակակակից պատկերացումների կարծրամաշկություն տերմինը միավորում է կարծրամաշկային խմբի հիվանդությունների լայն շրջանակ` համակարգային և օջախային կարծրամաշկությունից մինչև մակածված (ինդուցված) ձևերը և կեղծ կարծրամաշկությունը [6,10,13,17]: Պետք է նշել, որ 20-րդ դարի երկրորդ կեսում կարծրամաշկության մասին զարգացման տեսությունը մեծ էվոլյուցիա վերապրեց...
Բանալի բառեր. աղի, համախտանիշ, ախտորոշում, բուժում
Գրգռված աղու համախտանիշը (ԳԱՀ) սահմանվում է որպես որովայնային ցավ, կամ ապաբարեհարմարություն (discomfort)` աղու սովորությունների խանգարումով, որևէ մեխանիկական, կենսաքիմիական կամ բորբոքային պատճառի բացակայության պայմաններում: ԱՄՆ-ում բնակչության մոտ 10-15% տառապում է ԳԱՀ-ից, և կանայք ավելի հաճախ են ունենում այդ ախտանիշները, քան տղամարդիք: Ախտորոշումը հիմնվում է կլինիկական ախտանիշների վրա [1,74]...
Բանալի բառեր. արյան ռեոլոգիական հատկություններ, օզոնաթերապիա, լապարասկոպիկ խոլեցիստէկտոմիա
Լեղաքարային հիվանդությունը պատկանում է ստամոքս-աղիքային համակարգի առավել տարածված հիվանդությունների թվին: Ինչպես Եվրոպայում, այնպես էլ աշխարհի տարբեր երկրներում լեղաքարային հիվանդությունը հանդիպում է բնակչության տարբեր տարիքային խմբերում (10-50%) և առկա է հիվանդության աճի արտահայտված միտում [1,3]: Այն գերազանցապես հանդիպում է 50 տարեկանից բարձր անձանց մոտ, ընդ որում տարեց (60-74 տարեկան) և ծերունական (75-89 տարեկան) տարիքի անձիք կազմում են հիվանդների 50%-ը...
Բանալի բառեր. սրտամկան, հիբերնացիա, ստանինգ, իշեմիա, ռեպերֆուզիա
Համաձայն ժամանակակից պատկերացումների` նեկրոզից բացի իշեմիային ի պատասխան սրտամկանում կարող են զարգանալ 3 ախտաֆիզիոլոգիական ֆենոմեններ` իշեմիկ նախապայմանավորում, հիբերնացիա և ստանինգ: Իշեմիկ նախապայմանավորումը (անգլ.` ischemic preconditioning) (ԻՆ) սրտամկանի` նախորդող կարճատև իշեմիայի միջադեպերից հետո նոր գրոհին առավել հաջող դիմակայելու ունակությունն է...
Բանալի բառեր. պրոբլեմային մանրէներ, ներհիվանդանոցային ինֆեկցիաների բազմաէթիոլոգիական բնույթը, համաճարակաբանական դինամիկ հսկողություն, մանրէաբանական հետազոտություն
Ներհիվանդանոցային ինֆեկցիաների (ՆՀԻ) զարգացման ժամանակակից փուլը բնութագրվում է նրանց լայն տարածվածությամբ աշխարհի բոլոր երկրներում, հիվանդության նոզոլոգիական ձևերի բազմաէթիոլոգիական բնույթով և հարուցիչների պոլիօրգանային տեղակայմամբ, բուժական և հակահամաճարակային միջոցառումների ցածր արդյունավետությամբ, բարձր սոցիալ-տնտեսական կորուստներով [1]...
Բանալի բառեր. արթրոսկոպիա, ծնկան հոդի դեֆարթրոզ, հիալուրինաթթու
Դեֆորմացնող արթրոզը հոդի դեգեներատիվ-դիստրոֆիկ պոլիէթիոլոգիկ հիվանդություն է, կապված հոդաճառում հոմեոստազի առաջնային խանգարման հետ, որն էլ բերում է հոդաճառի լրիվ կամ մասնակի քայքայմանը՝ հոդը կազմող հյուսվածքների ոչ սպեցեֆիկ բորբոքային – պրոլիֆերատիվ - դեգեներատիվ փոփոխություններով և դրսևորվում է ցավերով ու հոդի ֆունկցիայի խանգարմամբ: Հոդաճառի դեգեներատիվ փոփոխություններին զուգընթաց դիտվում են նաև փոփոխություններ ոսկրերի, հոդաշապիկի, կապանների, սինովյալ թաղանթի և մենիսկների կողմից...
Բանալի բառեր. կարպալ թունելի սինդրոմ, կարպալ թունելի ճնշում, պարբերական հիվանդություն
Կլինիկական պրակտիկայում ամենահաճախ հանդիպող կոմպրեսիոն նեյրոպաթիան միջնակ նյարդի կոմպրեսիան է կարպալ խողովակում:
Առաջին անգամ այս վիճակը նկարագրվել է 1854թ. Ջեյմս Պեջետի կողմից մի հիվանդի մոտ, ով ունեցել է ճաճանչոսկրի դիստալ կոտրվածք [7]: Այնուհետև` 1913թ. ֆրանսիացի նյարդաբաններ Պիեռ Մարին և Չարլզ Ֆոքսը նկարագրել են միջնակ նյարդում տեղի ունեցող փոփոխությունները՝ թենարի երկկողմանի ապաճում (ատրոֆիա) ունեցող հիվանդի դիահերձման հիման վրա...
Բանալի բառեր. կոնքազդրային հոդ, ռևիզիոն արթրոպլաստիկա
Հիվանդը, ծնված 1974թ., ընդունվել է Էրեբունի Բժշկական Կենտրոն 23.03.05-ին հետևյալ ախտորոշմամբ. վիճակ աջ կոնքազդրային հոդի տոտալ էնդոպրոթեզավորումից հետո, քացախափոսային կոմպոնենտի տեղաշարժումով, փափուկ հյուսվածքներում բազմաթիվ մետաղական օտար մարմինների առկայությամբ...
Բանալի բառեր. ճաճանչոսկր, արմնկային հոդ, կոտրվածք, կայուն օստեոսինթեզ
Արմնկային հոդը կազմող ոսկրերի կոտրվածքների մեջ ճաճանչոսկրի վզիկի և գլխիկի կոտրվածքները կազմում են 33,5-35% [1-3]:
Ճաճանջոսկրի պրոքսիմալ հատվածի կոտրվածքների բուժումը համարվում է արդի վնասվածքաբանության լուրջ խնդիրներից մեկը: Առաջարկված կոնսերվատիվ և վիրահատական եղանակները միշտ չէ, որ երաշխավորում են ցանկալի արդյունքներ: Առավել հաճախ օգտագործվում են բուժման վիրահատական եղանակները` գլխիկի հեռացում, մետաղական օստեոսինթեզ կամ վնասված գլխիկի առաջնային փոխարինում տարբեր էնդոպրոթեզներով[13,14,16]...
Բանալի բառեր. սեկրետանի համախտանիշ, ռեֆլեկտոր սիմպաթիկ դիստրոֆիա, դաստակի այտուց, ինքնավնասում
Հանդիպում են ինքնավնասման բազմաթիվ դեպքեր, զանազան առարկաների, միջոցների օգտագործմամբ: Նկարագրված են դեպքեր` երբ եղնգային թիթեղի շուրջը մտցնում են զանազան առարկաներ՝ առաջացնելով խրոնիկական պարոնիխիա մշտական թարախահոսությամբ, մեկ այլ դեպքում մաշկին դնելով քիմիական գրգռիչ նյութով վիրակապ, առաջացնում են չլավացող խոցեր կամ վերքեր...
Բանալի բառեր. բուժտարահանում, որակավորված վիրաբուժական օգնություն
Արցախյան տեղային բնույթ կրող հակամարտության ժամանակ անձնակազմի բժշկական ապահովման վերլուծությունը անհրաժեշտություն է առաջացնում տեղային պատերազմներում, հաշվի առնելով հիվանդներին և վիրավորներին ցույց տրվող փուլային բուժօգնության մարտավարությունը, մշակել ավելի ժամանակակից ռազմաբժշկական մեթոդներ եւ եղանակներ...
Բանալի բառեր. ռեակտիվ հոդաբորբեր, հիվանդության պատմագիր, սակրոիելիտ, սպոնդիլիտ
Ռեակտիվ հոդաբորբերը ստերիլ, ոչ թարախային բորբոքումներով հոդաբորբեր են, որոնք զարգանում են ի պատասխան արտահոդային վարակի: Ռեակտիվ հոդաբորբ տերմինը առաջարկվել է Էնհովենի և համահեղինակների կողմից 1969թ.: Ներկայումս ռեակտիվ հոդաբորբ ասելով հասկանում ենք միայն այն հոդաբորբերը, որոնք կապված են տարած աղիքային (էնտերոգեն) կամ միզասեռական (ուռոգենիտալ) վարակի հետ և ասոցացվում են HLA B27 հակածնի հետ, ընդ որում ռևմաթոիդ գործոնը արյան շիճուկում բացակայում է...
Բանալի բառերը. սուր ծանր շնչական համախտանիշ, կլինիկա, ախտորոշում, բուժում, կանխարգելում
Այս հոդվածի առաջին մասում բերված են գրականության տվյալներ 2002-2003թթ. մոլեգնած, 8422 մարդկանց ախտահարած և 916 հոգու մահվան պատճառ դարձած վարակային հիվանդության` սուր ծանր շնչական համախտանիշի (ՍԾՇՀ) պատմական հարցերի, հարուցչի աղբյուրների, տարածման մեխանիզմների և վիրուսաբանական ախտորոշման մասին [1]...
Բանալի բառեր. հաշմանդամություն, անվանակարգում, դասակարգում, չափորոշիչներ
Գրականության աղբյուրների բազմակողմանի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ աշխարհի բոլոր երկրներում հաշմանդամությունը աճի միտում ունի և հաշմանդամության...
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
- Ժողովրդական դեղամիջոցներ
- Հղիություն. 4-րդ ամիս
- Հղիություն. 7-րդ ամիս
- Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
- «Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
- Հղիություն. 6-րդ ամիս
- Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
- Ամուսնական առաջին գիշերը
- Ընկերության մասին
- Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
- Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
- Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
- Դդում
- Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
- Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
- Սեռական գրգռում
- Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
- Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
- Չիչխանի օգտակար հատկությունները
- Հղիություն. 1-ին ամիս
- Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
- Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
- Դիմակներ` մազերի համար
- Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
- Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
- Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
- Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
- Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
- Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
- Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
- Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
- Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
- Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
- ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
- Իրիդիոսքրինինգ
- Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն