Med-Practic
Նվիրվում է վաստակաշատ ուսուցիչ Գրիգոր Շահյանին

Իրադարձություններ

Հայտարարություններ

Մեր հյուրն է

Հրատապ թեմա

 

Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի 1-4.2006 (25-28)

Օրթոդոնտիկ բուժում ստացող հիվանդների մոտ բերանի խոռոչի անհատական հիգիենայի վերաբերյալ գիտելիքների և վարքագծի գնահատումը և այն փոփոխելու հնարավորությունները

Բանալի բառեր. կարիես, օրթոդոնտիկ բուժում, հիգիենա

Ի նկատի ունենալով, որ օրթոդոնտիկ անշարժ ապարատներով բուժման ժամանակ կարիեսի կանխարգելիչ միջոցառումների և, մասնավորապես, բերանի խոռոչի անհատական հիգիենայի պահպանությունը պահանջում է հիվանդի ակտիվ համագործակցությունը, հեղինակների կողմից որոշվել է հետազոտել հիվանդների մոտ հիգիենայի վերաբերյալ գիտելիքների առկայությունը և բժշկական խորհրդատվության միջոցով այդ գիտելիքը ավելացնելու հնարավորությունը: Բերանի խոռոչի անհատական հիգիենաի կիրառումը կարևորվում է նրանով, որ հիվանդը ամեն օր կարող է հետևել իր ատամներին` ի տարբերություն ստոմատոլոգ-մասնագետին կատարած այցելությունների: Սակայն նախ դժվար է հետևել, թե հիվանդներից քանիսն են հետևում բժշկի խորհուրդներին, ապա, թե որքանով ճշտորեն են նրանք կատարում բժշկի ցուցումները:

 

Այսպիսով, իմանալով հիվանդների կողմից բերանի խոռոչի անհատական հիգիենայի կանոնների պահպանման հիմնախնդիրները, կարելի է փորձել գտնել լուծումներ այն առավել արդյունավետ դարձնելու նպատակով: Սա, իր հերթին, կբերի օրթոդոնտիկ բուժում ստացողների ստոմատոլոգիական առողջության բարելավմանը:

 

Նյութը և մեթոդները


Մեր կողմից օրթոդոնտիկ բուժում ստացող 45 հիվանդների մոտ անցկացվել է նախնական հարցում բերանի խոռոչի հիգիենայի վերաբերյալ: Տրվել են հարցեր, որոնք վերաբերում են կարիեսի կանխարգելման նպատակով կիրառվող սննդակարգին, ատամների հիգիենայի նպատակով օգտագործվող նյութերի իմացությանը, անհատական հիգիենայի մեթոդների տեխնիկայի տիրապետմանը և կիրառմանը և այլն: Այնուհետև նրանք ստացել են բժշկական խորհրդատվություն ատամների խնամքի վերաբերյալ: Նրանց բոլորին տրվել է նախօրոք մշակված 10-15 րոպեանոց խորհրդատվություն, որտեղ, օգտագործելով համապատասխան նկարներ և այլ դիդակտիկ նյութեր, բացատրվել է բերանի խոռոչի ընդհանուր հիգիենայի կանոնները և օրթոդոնտիկ բուժման ժամանակ կիրառվող առանձնահատկությունները, որից հետո տրվել են համապատասխան ցուցումներ: Դրանից 12 ամիս անց բոլոր հիվանդների մոտ կատարվել է կրկնակի հարցում: Հավաքված տվյալները մուտքագրվել են համակարգիչ և ենթարկվել վիճակագրական վերլուծության SPSS ծրագրի օգնությամբ:

 

Արդյունքները և դրանց քննարկումը


Հիվանդների նախնական հարցումը ցույց է տվել, որ շատ դեպքերում կա կամ ճիշտ ինֆորմացիայի բացակայություն, կամ թյուր ինֆորմացիա: Այսպես, հիվանդների միայն 26%-ն է գտնում, որ շաքարի ամենօրյա կիրառումը բարձրացնում է կարիեսի զարգացման վտանգը, կամ միայն 16%-ն է ճիշտ նշել այն սննդամթերքը, որը նպաստում է ատամների առողջության պահպանմանը: Զարմանալի չէր այն տարածված մոլորության հայտնաբերումը, որ ծխելը թողնելը բերում է ատամների շարժունակության հետևանքով դրանց կորստին: Չնայած հարցվողների մեծ մասը (>85%) կարևորել էր ատամների խոզանակումը, միայն 24%-ը կարողացավ ցույց տալ խոզանակման ճիշտ մեթոդը: Պատասխանների 96%-ում ատամի մածուկը նշվել է որպես հիգիենայի միջոց: Սակայն անհամեմատ սակավ դեպքերում են նշվել հիգիենայի այնպիսի միջոցներ, ինչպիսիք են ողողման հեղուկները և ատամնաթելերը (38% և 24% համապատասխանաբար): Օրթոդոնտիկ բուժման ժամանակ բերանի խոռոչի հիգիենայի առանձնահատկությունների մասին գրեթե ոչ ոք տեղեկություն չուներ:

 

Մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում գիտելիքի և վարքագծի համադրման վերլուծության արդյունքները: Գրեթե բոլոր դեպքերում արձանագրվել է մեծ տարբերություն ատամների խնամքի վերաբերյալ գիտելիքի և իրականում ունեցած վարքագծի միջև: Օրինակ, հարցվողների ճնշող մեծամասնության (>90%) կողմից նշվել է, որ ատամի մածուկով ատամները ամեն օր երկու անգամ խոզանակելը թույլ է տալիս նվազեցնել կարիեսի զարգացումը, սակայն միայն 45%-ն է նշել, որ խոզանակում է ատամները նշված հաճախականությամբ: Նմանատիպ տարբերություն հայտնաբերվել է բոլոր կանխարգելման միջոցների ուսումնասիրության արդյունքում:

 

Տասներկու ամիս անց` կրկնակի հարցման ժամանակ, պարզվեց, որ գիտելիքի մակարդակը աճել է: Ընդհանուր առմամբ գրանցվել էր ճիշտ պատասխանների մոտ 35% աճ: Առավելագույն փոփոխություն նկատվել էր օրթոդոնտիկ առանձնահատկությունների վերաբերյալ գիտելիքների աճի մեջ (58%): Սա բացատրվում է ինչպես սկզբնական գիտելիքների բավականին ցածր մակարդակով, այնպես էլ հարցվողների հետաքրքրությամբ` կապված իրենց կողմից ստացվող բուժ. օգնության հետ: Դատելով պատասխաններից կարելի է եզրակացնել, որ նշված տասներկու ամիսների ընթացքում տեղի են ունեցել նաև դրական վարքագծային փոփոխություններ, սակայն այս տվյալների իսկությունը դժվար էր ստուգել, որովհետև հնարավոր է, որ հարցվողները ներկայացրել էին ցանկալի վարքագիծը որպես իրական: Այնուամենայնիվ, պետք է արձանագել, որ կտրուկ աճել էր խոզանակման ճիշտ եղանակի իմացությունը (24-ից 72%):

 

Հետազոտության սահմանափակումները. Այս հետազոտության միջոցով հնարավոր չէր ճշտորեն գնահատել հարցվողների վարքագիծը: Սակայն, այնուամենայնիվ, ստացված տվյալներից կարելի է դատողություններ անել այդ վարքագծի փոփոխության կամ առնվազն դրա շտկման վերաբերյալ:

 

Եզրակացություն. Ստացված տվյալները թույլ են տալիս եզրակացնել, որ առաջարկված մեթոդիկայով տրված բժշկական խորհրդատվության միջոցով կարելի է բարձրացնել ատամների խնամքի վերաբերյալ օրթոդոնտիկ հիվանդների գիտելիքների մակարդակը` դրանով նպաստելով նրանց մոտ կարիեսի առաջացման վտանգի նվազեցմանը: Վարքագծային փոփոխությունների և գիտելիք-վարքագիծ կապի գնահատման համար կարիք կա անցկացնել լրացուցիչ ուսումնասիրություն:

Հեղինակ. Մ.Մ. Մարգարյան, Տ.Բ. Ավետիսյան ԵրՊԲՀ, ստոմատոլոգիական հիվանդությունների կանխարգելման և մանկական ստոմատոլոգիայի ամբիոն
Սկզբնաղբյուր. Գիտա-գործնական Բժշկական Հանդես «Մեդիցինսկիյ Վեստնիկ Էրեբունի», 2.2006 (26), УДК 616.716.4-089.843
Աղբյուր. med-practic.com
Հոդվածի հեղինակային (այլ սկզբնաղբյուրի առկայության դեպքում՝ էլեկտրոնային տարբերակի) իրավունքը պատկանում է med-practic.com կայքին
Share |

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ

Margar

26.03.2011

Uzum em imanal inchpes e bujvum lndaxt@ xndrum em hamarot nerkayacnel bujum@

Կարդացեք նաև

Օբստրուկտիվ ազոոսպերմիա. վարման ժամանակակից մոտեցումները (գրականության տեսություն)

Բանալի բառեր. օբստուկտիվ ազոոսպերմիա (ՕԱ), անպտղություն, վարիկոցելե, օգնող ռեպրոդուկտիվ տեխնոլոգիաներ (ՕՌՏ)
Ներածություն: Օբստրուկտիվ ազոոսպերմիան (ՕԱ) դա էակուլյատում և հետէակուլյացիոն մեզում սպերմատոզոիդների և սպերմատոգենեզի բջիջների բացակայությունն է` պայմանավորված սերմնատար ուղիների երկկողմանի օբստրուկցիայով: Անպտղության բոլոր պատճառների մեջ` այդ թվում նաև կանացի և չպարզաբանված բնույթի, ՕԱ-ն կազմում է մոտ 1,5% [16]: Իր պատճառագիտությամբ և բուժման առանձնահատկություններով ՕԱ-ն արական անպտղության մյուս պատճառների մեջ ունի առանձնահատուկ տեղ...

Ուրոլոգիա
Կարծրամաշկության դասակարգումը, տարածվածությունը և ախտածագումնային ընդհանուր մեխանիզմները

Բանալի բառեր. կարծրամաշկություն, համախտանիշ, դասակարգում
Համաձայն ժամանակակակից պատկերացումների կարծրամաշկություն տերմինը միավորում է կարծրամաշկային խմբի հիվանդությունների լայն շրջանակ` համակարգային և օջախային կարծրամաշկությունից մինչև մակածված (ինդուցված) ձևերը և կեղծ կարծրամաշկությունը [6,10,13,17]: Պետք է նշել, որ 20-րդ դարի երկրորդ կեսում կարծրամաշկության մասին զարգացման տեսությունը մեծ էվոլյուցիա վերապրեց...

Գրգռված աղու համախտանիշի բուժումը

Բանալի բառեր. աղի, համախտանիշ, ախտորոշում, բուժում
Գրգռված աղու համախտանիշը (ԳԱՀ) սահմանվում է որպես որովայնային ցավ, կամ ապաբարեհարմարություն (discomfort)` աղու սովորությունների խանգարումով, որևէ մեխանիկական, կենսաքիմիական կամ բորբոքային պատճառի բացակայության պայմաններում: ԱՄՆ-ում բնակչության մոտ 10-15% տառապում է ԳԱՀ-ից, և կանայք ավելի հաճախ են ունենում այդ ախտանիշները, քան տղամարդիք: Ախտորոշումը հիմնվում է կլինիկական ախտանիշների վրա [1,74]...

Գաստրոէնտերոլոգիա, լյարդաբանություն
Լապարասկոպիկ խոլեցիստէկտոմիայի ժամանակ օզոնաթերապիայի կիրառումն արյան ռեոլոգիական հատկությունների կարգավորման նպատակով

Բանալի բառեր. արյան ռեոլոգիական հատկություններ, օզոնաթերապիա, լապարասկոպիկ խոլեցիստէկտոմիա
Լեղաքարային հիվանդությունը պատկանում է ստամոքս-աղիքային համակարգի առավել տարածված հիվանդությունների թվին: Ինչպես Եվրոպայում, այնպես էլ աշխարհի տարբեր երկրներում լեղաքարային հիվանդությունը հանդիպում է բնակչության տարբեր տարիքային խմբերում (10-50%) և առկա է հիվանդության աճի արտահայտված միտում [1,3]: Այն գերազանցապես հանդիպում է 50 տարեկանից բարձր անձանց մոտ, ընդ որում տարեց (60-74 տարեկան) և ծերունական (75-89 տարեկան) տարիքի անձիք կազմում են հիվանդների 50%-ը...

Վիրաբուժություն Ներզատաբանություն
Սրտամկանի հիբերնացիայի և ստանինգի զարգացման մեխանիզմները

Բանալի բառեր. սրտամկան, հիբերնացիա, ստանինգ, իշեմիա, ռեպերֆուզիա
Համաձայն ժամանակակից պատկերացումների` նեկրոզից բացի իշեմիային ի պատասխան սրտամկանում կարող են զարգանալ 3 ախտաֆիզիոլոգիական ֆենոմեններ` իշեմիկ նախապայմանավորում, հիբերնացիա և ստանինգ: Իշեմիկ նախապայմանավորումը (անգլ.` ischemic preconditioning) (ԻՆ) սրտամկանի` նախորդող կարճատև իշեմիայի միջադեպերից հետո նոր գրոհին առավել հաջող դիմակայելու ունակությունն է...

Սրտանոթաբանություն
Ներհիվանդանոցային ինֆեկցիաների էթիոլոգիական կազմը բազմապրոֆիլ ստացիոնարի վերակենդանացման և ինտենսիվ թերապիայի բաժանմունքում

Բանալի բառեր. պրոբլեմային մանրէներ, ներհիվանդանոցային ինֆեկցիաների բազմաէթիոլոգիական բնույթը, համաճարակաբանական դինամիկ հսկողություն, մանրէաբանական հետազոտություն
Ներհիվանդանոցային ինֆեկցիաների (ՆՀԻ) զարգացման ժամանակակից փուլը բնութագրվում է նրանց լայն տարածվածությամբ աշխարհի բոլոր երկրներում, հիվանդության նոզոլոգիական ձևերի բազմաէթիոլոգիական բնույթով և հարուցիչների պոլիօրգանային տեղակայմամբ, բուժական և հակահամաճարակային միջոցառումների ցածր արդյունավետությամբ, բարձր սոցիալ-տնտեսական կորուստներով [1]...

Վարակաբանություն Ինտենսիվ թերապիա
Ծնկան հոդի դեֆորմացնող արթրոզի բուժման մեջ արթրոսկոպիկ վիրահատության և հիալուրոնաթթվի պրեպարատների համակցված օգտագործումը

Բանալի բառեր. արթրոսկոպիա, ծնկան հոդի դեֆարթրոզ, հիալուրինաթթու

Դեֆորմացնող արթրոզը հոդի դեգեներատիվ-դիստրոֆիկ պոլիէթիոլոգիկ հիվանդություն է, կապված հոդաճառում հոմեոստազի առաջնային խանգարման հետ, որն էլ բերում է հոդաճառի լրիվ կամ մասնակի քայքայմանը՝ հոդը կազմող հյուսվածքների ոչ սպեցեֆիկ բորբոքային – պրոլիֆերատիվ - դեգեներատիվ փոփոխություններով և դրսևորվում է ցավերով ու հոդի ֆունկցիայի խանգարմամբ: Հոդաճառի դեգեներատիվ փոփոխություններին զուգընթաց դիտվում են նաև փոփոխություններ ոսկրերի, հոդաշապիկի, կապանների, սինովյալ թաղանթի և մենիսկների կողմից...

Վնասվածքաբանություն և օրթոպեդիա
Կարպալ թունելի համախտանիշ. հեռանկարները և իրականությունը Հայաստանում

Բանալի բառեր. կարպալ թունելի սինդրոմ, կարպալ թունելի ճնշում, պարբերական հիվանդություն

Կլինիկական պրակտիկայում ամենահաճախ հանդիպող կոմպրեսիոն նեյրոպաթիան միջնակ նյարդի կոմպրեսիան է կարպալ խողովակում:

Առաջին անգամ այս վիճակը նկարագրվել է 1854թ. Ջեյմս Պեջետի կողմից մի հիվանդի մոտ, ով ունեցել է ճաճանչոսկրի դիստալ կոտրվածք [7]: Այնուհետև` 1913թ. ֆրանսիացի նյարդաբաններ Պիեռ Մարին և Չարլզ Ֆոքսը նկարագրել են միջնակ նյարդում տեղի ունեցող փոփոխությունները՝ թենարի երկկողմանի ապաճում (ատրոֆիա) ունեցող հիվանդի դիահերձման հիման վրա...

Նյարդաբանություն Վնասվածքաբանություն և օրթոպեդիա Վիրաբուժություն
Կոնքազդրային հոդի հրազենային կոտրվածքի կապակցությամբ կատարված է նդոպրոթեզի քառակի ռևիզիոն արթրոպլաստիկա (կլինիկական դեպքի նկարագրություն)

Բանալի բառեր. կոնքազդրային հոդ, ռևիզիոն արթրոպլաստիկա

Հիվանդը, ծնված 1974թ., ընդունվել է Էրեբունի Բժշկական Կենտրոն 23.03.05-ին հետևյալ ախտորոշմամբ. վիճակ աջ կոնքազդրային հոդի տոտալ էնդոպրոթեզավորումից հետո, քացախափոսային կոմպոնենտի տեղաշարժումով, փափուկ հյուսվածքներում բազմաթիվ մետաղական օտար մարմինների առկայությամբ...

Վնասվածքաբանություն և օրթոպեդիա
Ճաճանչոսկրի պրոքսիմալ հատվածի կոտրվածքների բուժումը

Բանալի բառեր. ճաճանչոսկր, արմնկային հոդ, կոտրվածք, կայուն օստեոսինթեզ

Արմնկային հոդը կազմող ոսկրերի կոտրվածքների մեջ ճաճանչոսկրի վզիկի և գլխիկի կոտրվածքները կազմում են 33,5-35% [1-3]:
Ճաճանջոսկրի պրոքսիմալ հատվածի կոտրվածքների բուժումը համարվում է արդի վնասվածքաբանության լուրջ խնդիրներից մեկը: Առաջարկված կոնսերվատիվ և վիրահատական եղանակները միշտ չէ, որ երաշխավորում են ցանկալի արդյունքներ: Առավել հաճախ օգտագործվում են բուժման վիրահատական եղանակները` գլխիկի հեռացում, մետաղական օստեոսինթեզ կամ վնասված գլխիկի առաջնային փոխարինում տարբեր էնդոպրոթեզներով[13,14,16]...

Վնասվածքաբանություն և օրթոպեդիա
Ինքնավնասում

Բանալի բառեր. սեկրետանի համախտանիշ, ռեֆլեկտոր սիմպաթիկ դիստրոֆիա, դաստակի այտուց, ինքնավնասում

Հանդիպում են ինքնավնասման բազմաթիվ դեպքեր, զանազան առարկաների, միջոցների օգտագործմամբ: Նկարագրված են դեպքեր` երբ եղնգային թիթեղի շուրջը մտցնում են զանազան առարկաներ՝ առաջացնելով խրոնիկական պարոնիխիա մշտական թարախահոսությամբ, մեկ այլ դեպքում մաշկին դնելով քիմիական գրգռիչ նյութով վիրակապ, առաջացնում են չլավացող խոցեր կամ վերքեր...

Վնասվածքաբանություն և օրթոպեդիա
Վիրաբուժական օգնության մարտավարության կատարելագործումը տեղային բնույթ կրող և լեռնային պայմաններում ընթացող մարտական գործողությունների ժամանակ

Բանալի բառեր. բուժտարահանում, որակավորված վիրաբուժական օգնություն

Արցախյան տեղային բնույթ կրող հակամարտության ժամանակ անձնակազմի բժշկական ապահովման վերլուծությունը անհրաժեշտություն է առաջացնում տեղային պատերազմներում, հաշվի առնելով հիվանդներին և վիրավորներին ցույց տրվող փուլային բուժօգնության մարտավարությունը, մշակել ավելի ժամանակակից ռազմաբժշկական մեթոդներ եւ եղանակներ...

Վիրաբուժություն
Երիտասարդ անձանց շրջանում ռեակտիվ հոդաբորբերի որոշ ասպեկտներ

Բանալի բառեր. ռեակտիվ հոդաբորբեր, հիվանդության պատմագիր, սակրոիելիտ, սպոնդիլիտ

Ռեակտիվ հոդաբորբերը ստերիլ, ոչ թարախային բորբոքումներով հոդաբորբեր են, որոնք զարգանում են ի պատասխան արտահոդային վարակի: Ռեակտիվ հոդաբորբ տերմինը առաջարկվել է Էնհովենի և համահեղինակների կողմից 1969թ.: Ներկայումս ռեակտիվ հոդաբորբ ասելով հասկանում ենք միայն այն հոդաբորբերը, որոնք կապված են տարած աղիքային (էնտերոգեն) կամ միզասեռական (ուռոգենիտալ) վարակի հետ և ասոցացվում են HLA B27 հակածնի հետ, ընդ որում ռևմաթոիդ գործոնը արյան շիճուկում բացակայում է...

Վնասվածքաբանություն և օրթոպեդիա
Սուր ծանր շնչական համախտանիշ: Մաս Բ. Կլինիկան, ախտորոշումը, բուժումը, կանխարգելումը (գրականության ակնարկ)

Բանալի բառերը. սուր ծանր շնչական համախտանիշ, կլինիկա, ախտորոշում, բուժում, կանխարգելում

Այս հոդվածի առաջին մասում բերված են գրականության տվյալներ 2002-2003թթ. մոլեգնած, 8422 մարդկանց ախտահարած և 916 հոգու մահվան պատճառ դարձած վարակային հիվանդության` սուր ծանր շնչական համախտանիշի (ՍԾՇՀ) պատմական հարցերի, հարուցչի աղբյուրների, տարածման մեխանիզմների և վիրուսաբանական ախտորոշման մասին [1]...

Շնչառական համակարգ
Հաշմանդամության անվանակարգման ու դասակարգման որոշ հիմնահարցերի մասին

Բանալի բառեր. հաշմանդամություն, անվանակարգում, դասակարգում, չափորոշիչներ

Գրականության աղբյուրների բազմակողմանի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ աշխարհի բոլոր երկրներում հաշմանդամությունը աճի միտում ունի և հաշմանդամության...

ԼՈՒՐԵՐ: Բժշկական իրավունք

ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ