Առողջապահություն 3.2011
Երկրի անկախությունը բարձրագույն արժեք է. հարցազրույց «Երևան» բժշկական կենտրոնի գլխավոր բժիշկ, վիրաբույժ, արցախյան ազատամարտի մասնակից Տարոն Տոնոյանի հետ
– Պարոն Տոնոյան, խնդրում եմ համեմատական զուգահեռներ անցկացնեք հայկական երեք հանրապետությունների առողջապահության ոլորտների զարգացման մակարդակների միջև:
– Առաջին հանրապետության ժամանակ սով էր, համաճարակներ, պատերազմ, չորս կողմից շրջափակում, բայց, այնուամենայնիվ, լուրջ ուշադրություն է դարձվել առողջապահությանը, դարմանատներ են բացվել, համաճարակների դեմ են կարողացել պայքարել, լուրջ աշխատանք է կատարվել անձնազոհ մարդկանց շնորհիվ, ովքեր եկել են Հայաստան և օգնել հարազատ ժողովրդին: Խորհրդային տարիներին երկրի տնտեսության զարգացմանը զուգընթաց` զարգացել է նաև առողջապահությունը: Բայց այն, ինչպես յուրաքանչյուր համակարգ, ուներ իր թե´ դրական, և թե´ բացասական կողմերը: Բացասական կողմերից էր չարդարացված, մասնավորապես տարբեր ոլորտներում ոչ տնտեսվարական ծախսերը: Անկախության տարիներին, երբ ազատականացվեց այդ ոլորտը, մի շարք հիվանդություններով տառապողների բուժման հարցը մնաց պետության հոգածության ներքո` վարակական և ուռուցքային հիվանդություններ, տուբերկուլոզ, հաշմանդամություն և այլն, սակայն ֆինանսների պակասը բացասաբար է ազդում աշխատանքների ամբողջական ծավալով կատարման վրա: Ամեն տարի առողջապահության համակարգին հատկացվող բյուջեն ավելանում է, սակայն միաժամանակ ավելանում են նաև բուժման ծախսերը:
– Անկախությունից այսօր ի՞նչ ձեռքբերումներ են եղել ոլորտում:
– Հայաստանում առողջապահությունը տարեցտարի ավելի է զարգանում: Անկախությունից հետո ձեռքբերումները կապված են գիտատեխնիկական առաջընթացի հետ, օրինակ` բազմաթիվ սարքավորումներ, որոնք չունեինք այն տարիներին, այժմ ունենք: Համակարգում գոյություն ունեցող թերությունները գալիս են պետության սուղ միջոցներից, այլապես մի փոքր հանրապետության մեջ աշխատատեղ ստեղծելը դժվար չէ, սա անծայրածիր Ռուսաստանը չէ: Այսինքն` պետք է ստեղծել այնպիսի պայմաններ, որ շրջանավարտը չմեկնի արտասահման` աշխատելու: Կցանկանայի անդրադառնալ մասնավորապես շրջաններում կադրերի պակասի և հիվանդանոցների տեխնիկական թերհագեցվածության հարցին, որի լուծման ուղղությամբ արդեն քայլեր են արվում: Մայրաքաղաքում էլ անհավասար պայմաններ են ստեղծված բուժհիմնարկների համար: Օրինակ` հանրապետությունում օպտիմալացման ծրագրի գաղափարը ճիշտ էր և տեղին, բայց այն չիրականացվեց այնպես, որ նպաստեր առողջապահության ոլորտի առողջացմանը: Խոսքը բուժմիավորումների բուրգերի ստեղծման և դրանց փլուզման մասին է: Կարծում եմ` հանրապետությունում բացակայում է հավասար մրցակցության դաշտը, որն ավելի կնպաստեր առողջապահության զարգացմանը: Անհրաժեշտ է, որ հիվանդանոցի անձնակազմը դիտվի որպես մեկ թիմ, որը պետք է մրցակցի մեկ այլ թիմի հետ:
– Ձեր կարծիքով, ինչպիսի՞ն է առողջապահական համակարգի վիճակը ներկայումս և ինչպիսի՞ն եք տեսնում այն ապագայում:
– Հայաստանում առողջապահության ոլորտի վիճակը վատ չէ, բայց կարող էր ավելի լավ լինել: Վատն այն է, որ բուժսպասարկումը հասանելի չէ ժողովրդի լայն շրջանակներին: Անհրաժեշտ է համակարգային փոփոխություններ իրականացնել:
Պետք է այնպիսի ենթակառուցվածքներ ստեղծել, որ ազատամարտիկները լինեն պետության ուշադրության և հոգածության ներքո, այնպես, որ բոլորն իրենց գնահատված զգան: Մեր հիվանդանոցում, օրինակ, ամեն տարի մայիս ամսին կատարվում են անվճար վիրահատություններ: Դրանով փորձում ենք օգնել ազատամարտիկների ընտանիքներին: Հավատում եմ, որ առողջապահության ոլորտն ավելի կուժեղանա, կհամալրվի որակյալ մասնագետներով, որը և կնպաստի մեր երկրի հզորացմանը:
– Դուք մասնակցել եք արցախյան պատերազմին, խնդրում եմ պատմեք այդ մասին:
– Այո, հպարտ եմ, որ մասնակցել եմ արցախյան ազատամարտին: Սկզբում ես գումարտակի զինվոր էի, այնուհետև զինվորական հոսպիտալի ղեկավար: 1300-ից ավելի վիրահատություններ ենք կատարել: Հետաքրքիր, տխուր և հիշարժան օրեր էին, որոնք հպարտությամբ եմ հիշում: Արցախում ինձ մոտ էին նաև կինս և երեխաս: Պատերազմի դաշտում զգացողությունները սրվում են, կյանքն ավելի է քաղցրանում, ավելի է մեծանում պատասխանատվությունը յուրաքանչյուր վիրավոր մարտիկի կյանքի փրկության համար, ապրում էինք… Նույն օրը կարող էր և´ զոհ լինել, և´ ծնունդ: Մենք մի օրգանիզմ էինք, պայքարում էինք մի նպատակի համար և հասանք դրան: Եվ ցանկալի է, որ այդ միասնությունը սրբորեն պահպանվի:
– «Առողջապահություն» հանդեսը 55 տարեկան է, ինչպե՞ս եք գնահատում նրա գործունեությունը ոլորտի կայացման և զարգացման համատեքստում:
– «Առողջապահություն» հանդեսը ոչ միայն պրոՖեսիոնալների համար է, այլև բոլորի: Կարծում եմ, որ առողջապահության զարգացման գործում հանդեսը մեծ դեր է ունեցել և´ ԽՍՀՄ-ի, և´ անկախության տարիներին: Վերջին ժամանակաշրջանում ևս, չնայած լրատվամիջոցների բազմազանությանը, հանդեսը կարողանում է լինել արդիական և կատարել իր դերը: Հոբելյանի կապակցությամբ հանդեսի խմբագրակազմին հաջողություններ եմ մաղթում:
Կարդացեք նաև
Սիրելի ընթերցո′ղ,
Այս տարին կրկնակի հոբելյանական է` համընկել են մեր երկրի անկախության 20-ամյակը և «Առողջապահություն» հանդեսի 55-ամյա տարեդարձը...
Հարցազրույց ՀՀ առողջապահության նախարար, բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Հարություն Քուշկյանի հետ:
Հետաքրքիր, բուռն և ստեղծարար ուղի է անցել ՀՀ առողջապահության նախարար, առողջապահության...
Տպաքանակը միշտ էլ եղել է պարբերականի գնահատման և հեղինակության ցուցանիշ: Միութենական ամենաբարձր ատյանների թույլտվությանբ, ԽՍՀՄ առողջապահության նախարարության որոշմամբ և Հայաստանի...
Հարցազրույց ՀՀ ԱԺ առողջապահության, մայրության և մանկության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, «Արաբկիր» բժշկական կենտրոնի գիտական ղեկավար, ՀՀ մանկական բժիշկների ասոցիացիայի նախագահ Արա Բաբլոյանի հետ...
Հարցազրույց ՀՀ ԲԳԱ նախագահ, ՌԴ ԲԳԱ ակադեմիկոս, ՀՀ գիտության վաստակավոր գործիչ, պրոֆեսոր Լևոն Մկրտչյանի հետ...
Հարցազրույց «Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ» բժշկական կենտրոնի տնօրեն, բ.գ.դ., պրոՖեսոր Արա Մինասյանի հետ...
Հարցազրույց ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի բնական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար Վիլեն Հակոբյանի հետ...
– Պարոն Գրիգորյան, Դուք մասնագիտությամբ բժիշկ եք, ինչպե՞ս հայտնվեցիք սոցիալական խնդիրներով զբաղվող ոլորտում...
– Համեմատեք, խնդրեմ, Հայաստանի երեք հանրապետությունների ժամանակ ունեցած առողջապահական համակարգերը` շեշտը դնելով անկախության 20 տարիների վրա...
Արցախյան ազատամարտի տարիներին ռազմադաշտում էին նաև Ղարաբաղյան շարժման առաջամարտիկներից շատերը, որոնք ոգևորված անկախության գաղափարով` պատրաստ էին իրենց կյանքը տալ հանուն այդ վեհ գաղափարի: Այդ նվիրյալներից էր նաև Գարեգին Հարությունյանը...
– Ասացեք, խնդրեմ, պարոն Սողոյան, ի՞նչ ձեռքբերումներ եղան անկախության տարիներին հոգեբուժության ոլորտում...
– Կցանկանայի զուգահեռներ անցկացնեիք ԽՍՀՄ սանիտարահակահամաճարակային և ՀՀ ԱՆ պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայությունների գործունեության միջև...
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
- Ժողովրդական դեղամիջոցներ
- Հղիություն. 4-րդ ամիս
- Հղիություն. 7-րդ ամիս
- Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
- «Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
- Հղիություն. 6-րդ ամիս
- Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
- Ամուսնական առաջին գիշերը
- Ընկերության մասին
- Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
- Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
- Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
- Դդում
- Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
- Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
- Սեռական գրգռում
- Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
- Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
- Չիչխանի օգտակար հատկությունները
- Հղիություն. 1-ին ամիս
- Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
- Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
- Դիմակներ` մազերի համար
- Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
- Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
- Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
- Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
- Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
- Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
- Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
- Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
- Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
- Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
- Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
- ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
- Իրիդիոսքրինինգ
- Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն